آشنایی با ساز توبا

آشنایی با ساز توبا

توبا به فرانسوی و انگلیسی ( tuba )  از سازهای بادی برنجی است. این ساز نسبتاً جدید است و در قرن نوزدهم به مجموعه سازهای ارکستر افزوده شده است.برای آشنایی با ساز توبا ادامه این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام را دنبال نمایید. آشنایی با ساز توبا مهم‌ترین نقشی که به این ساز در آثار موسیقی سمفونیک داده شده در سمفونی فانتاستیک اثر هکتور برلیوز بوده است. شکل دیگر این ساز بصورت (توبا تنور) یا یوفونیوم می باشد که به دلیل داشتن ۳ تا ۶ پیستون قادر است تمام فواصل کروماتیک یک گام را استخراج کند. وسعت صدای این ساز به طور معمول ۴ اکتاو است. سازهای بادی برنجی سازهای بادی برنجی، قلب موسیقایی بسیاری از ژانرهای موسیقی هستند. تولید صدا در اثر ارتعاش هایی در لوله و بدلیل تماس و لرزش لب‌های نوازنده ایجاد می شود. در حقیقت این ادوات موسیقی بر اساس چگونگی تولید صدا و نه جنس شان، تعریف می شوند. توبا بم ترین صدا را در مقایسه با سایر اعضای خانواده سازهای بادی برنجی تولید میکند. در عین شباهت از نظر کنترل دستی دریچه های قابل تنظیم، توبا به قدرت و حجم بیشتر هوا از شش ها برای تولید صوت نیاز دارد. تسلط به ساز توبا بسیار مورد نیاز است. همینطور باریتون های این ساز، محورِ اصلی هر ارکستری را تشکیل می دهد. اندازه ساز توبا ممکن است برای برخی از نوازندگان آن مشکل باشد، به ویژه اگر در گروه های راهپیمایی از آن استفاده شود. این ساز مابین سازهای بادی برنجی، گاه نامی کلی برای سازهای خیلی بم (بم تر از ترومبون) است. لوله آن، طی طول زیاد ساز، به تدریج گشاده تر می شود (لوله مخروطی). قسمت «دهانی» آن نسبت به سازهای بادی دیگر، کمی بزرگتر و با عمق نسبتهٔ کمتر از ساز بم تر از آن است. این قسمت به لوله، که در ابتدا بسیار باریک است وصل می شود در انتهای لوله قطر آن بسیار زیاد است. ظاهر ساز توبا توبا از لحاظ ظاهر، در شکل چهارگوش و تخم مرغی هر دو ساخته شده است. توبا، معمولاً چهار دگمه و دریچه دارد. دگمه چهارم سبب درستی و زیبائی صداهای بسیار بم (و راحتی اجرای آنها) می شود. شکل دیگر این ساز بصورت (توبا تنور) یا یوفونیوم می باشد یوفونیوم بیشتر در ارکسترهای بادی ایفای نقش میکند و جایگاه آن در یک ارکستر بادی همانند نقش ویلنسل در ارکستر سمفونیک است . به صورتی که سولو (تکنوازی) ساز ویلنسل در موومان دوم سمفونی شماره ۵ بتهوون در تنظیم ارکستر سازهای بادی برای ساز یوفونیوم نوشته شده است. ساختار ساز توبا (tuba) توبا در زیر و بمی‌های مختلف و عموماً در F، E♭، C، B♭ وجود دارد. لوله اصلی یک توبای B♭ تقریباً ۵٫۵ متر است، در حالیکه این لوله در توبای C، ۴٫۹ متر؛ در توبای E♭ ۴ متر و در توبای F 3.7 متر است. فضای داخلی ساز مخروطی است که به این معنا است که قطر فضای داخلی به عنوان تابعی از طول لوله از دهانه تا بل افزایش می‌یابد. فضای داخلی مخروطی سبب برتری هارمونیک‌های زوج می‌شود. توبا با زنگ رو به جلو (pavillon tournant) به جای زنگ رو به بالا اغلب توباهای ریکوردینگ نامیده می‌شوند که این امر به دلیل محبوبیت این ساز در روزهای آغازین آشنایی با این ساز در عالم موسیقی ضبط شده است، زیرا ضبط صدای این سازها در هنگام رکوردینگ بسیار آسان بود. این ساز هنگامی که برای گروه‌های موسیقی سواره‌نظام یا مارش نواخته می‌شود، بطور سنتی به عنوان هلیکون helicone نامیده می‌شوند. نوازنده ایرانی تنها نوازنده حرفه ای این ساز در ایران که هم اکنون در حال فعالیت است افشار حشمتیان مدرس هنرستان و دانشگاه موسیقی می باشد که رهبر ارکستر بادی ایرانیان و تنظیم کننده بسیاری از قطعات معروف جهان برای ارکستر بادی تهران بوده است. توبا در ۳ اندازه مختلف ساخته می شود: توبای تنور (باریتون)، باس توبا و توبای کنترباس.