آشنایی با ساز کالیمبا
ساز کالیمبا یکی از سازهای محلی و بومی آفریقا است که امروزه بسیاری از مردم در سرتاسر جهان به شنیدن یا نواختن آن علاقه دارند. این ساز بیشتر در کشورهای کنگو و زیمبابوه نواخته می شد. اما امروزه در بسیاری از کشورها نواخته می شود و بسیاری از افراد بدنبال یادگیری آن هستند. کالیمبا از خانواده سازهای تیغهای خودصدا (lamellaphones) است. هنگام نواختن این ساز با ارتعاش یک یا چند تیغه صدا تولید میشود. از نمونههای دیگر این خانواده از سازها میتوان به «زنبورک» اشاره کرد. برخی این ساز را با نام امبیرا یا پیانو انگشتی هم میشناسند. ساز کالیمبا یک ساز خود صدای تیغهای است که تیغه های آن معمولا از جنس فلز است که یک سر تیغه آزاد و سر دیگر آن به ساز متصل است. نوازنده به منظور نواختن این ساز، به کمک سر انگشتان خود به انتهای آزاد ضربه می زند. با این کار، تیغه مرتعش شده و صدا تولید می شود. قرارگیری تیغه های ساز روی یک جعبه چوبی و وجود حفره هایی روی جعبه برای تشدید صدا سبب ایجاد صدا می شود. در برخی سازهای کالیمبا به منظور تقویت صدا، نیروهای مغناطیس و آهنربا بکار می رود. بدین منظور، داخل جعبه از قطعات کوچک آهنربا استفاده می شود. نحوه نواختن ساز کالیمبا یادگیری و نواختن ساز کالیمبا بسیار راحت است. تیغه های فلزی این ساز، در هنگام نواختن حکم کلاویه های پیانو را دارند. برای راحتی در نواختن و به منظور شناختن نت ها، برچسب هایی روی آنها چسبانده شده است. وجود این برچسب ها موجب راحتی و سرعت در نواختن می شود. این برچسب های بصورت جداگانه و بعنوان وسایل جانبی درون جعبه آکبند این ساز وجود دارد. صدای حاصل از کالیمبا بصورت کوپه ای و سیال است که به عقیده بسیاری از دوستداران موسیقی، صدایی دلربا و آرامشبخش دارد. به کمک هر دو انگشتان شست بصورت متناوب یا همزمان می توان صدایی هارمونیک و ریتمیک را تولید کرد. حالت های مختلف صدا با فشار دادن زبانه ها با بالا و پایین قابل تولید است. یادگیری این ساز نیاز به تمرکز و تمرین با انگشتان دست دارد. تاریخچه ساز کالیمبا در اوایل قرن بیستم یک متخصص اتنوموزیکولوژی (قومیتشناسی موسیقی) حین سفر به روستاهای آفریقا با این ساز آشنا شد. اولین بار این ساز در سال ۱۹۶۰ توسط یک کمپانی اسباب بازی واقع در پرینستون، شهری در ایالت نیوجرسی کشور آمریکا، عرضه شد و رفته رفته همین کالیمبا در جهان شناخته شد. شنیدن آوای دلنشین کالیمبا، هنگامی که قطعه «ملودی شب» را مینوازد، خالی از لطف نیست. قطعهای که برای پیانو نوشته شده است و اپریل یانگ نوازنده زبردست کالیمبا، این قطعه را کاور کرده است. نت های ساز کالیمبا در ساز کالیمبا، و بیشتر سازهای خانواده لاملوفون، نت های پایین تر در مرکز ساز و نت های بالاتر در گوشه های سمت چپ و راست ساز قرار گرفته اند. این یک زیبایی ارگونومیک در ساز کالیمباست تا انگشت شست بتواند به گونه ای محور باشد که به راحتی به تمام تیغه ها برسد. اگرچه گونه های دیگری از از این ساز هم وجود دارد که چیدمان نت ها در تیغه های آن به متفاوت است.