چگونه ریتم بسازیم؟
ریتم مانند ضربان قلب آهنگ است. ریتم آهنگ حس و حال موسیقی را کاملا عوض میکند و امروزه اهمیت آن در موسیقی بیشتر و بیشتر شدهاست. ریتم یک الگویی از صداهاست که در زمان مشخصی شنیده میشوند و باعث یکپارچگی تمام صداهای موجود در یک آهنگ میشود. همانطور که قبلا گفتیم، موسیقی ترکیبی از صدا و سکوت است و ریتم آهنگ کاملا این موضوع را نمایان میکند. برای آشنایی بیشتر با ریتم بهتر است چند اصطلاح و المان را بشناسیم تا به راحتی خودمان بتوانیم یک الگویی ریتمیک برای آهنگمان بسازیم. بیت یا ضربان موسیقی (Beat) مانند تیک تیکهای عقربهی ساعت که در هر ثانیه شنیده میشود، بیت هم در موسیقی در یک زمان مشخص پخش میشود. حال این بیتها در دستههایی به نام میزان یا بار تقسیم میشوند. چگونه؟ همراه با من بخونین: یک دو سه چهار، دو دو سه چهار، سه دو سه چهار، چهار دو سه چهار. این میزان 4/4 است که معمولترین میزان در موسیقیست. درباره نت کامل (Whole Note)، نت نیمه (Half Note) و … در مقاله “ریتم و ضرب در تئوری موسیقی” توضیح دادیم؛ بنابراین در اینجا خیلی وارد تعریف این واژهها نمیشویم. در مثال بالا که میزان ما 4/4 بود، عدد 4 بالا به ما میگوید که در هر میزان 4 ضربان وجود دارد. عدد 4 پایین هم به ما میگوید که این ضربانها نتهای 1/4 (Quarter Note) هستند. با توجه به این مثال برای میزانهای 6/8 هم میتوانیم بگوییم هر میزان شامل 6 ضربان یا بیت است و از نتهای 1/8 ساخته میشود و همینطور میزانهای دیگر… هر بیت کوارتر نت (Quarter Note) نت 1/4 نام دارد. اگر یک نت روی 2 بیت بنشیند، نت نیمه (Half Note) نامیده میشود و اگر روی هر 4 بیت یا به عبارتی روی یک میزان کامل بنشیند، نت کامل میشود (Whole Note). به این ترتیب الان میدانیم برای ساختن ریتم باید صداها و نتها را روی ضربانها (بیت) و با توجه به میزان آهنگ درنظر بگیریم. بیت قوی و بیت ضعیف بعد از آشنایی با میزانها برای این که به ریتم آهنگمان جذابیت بیشتری بدهیم تا تاثیرگذاری بیشتری داشته باشد، میتوانیم صدای یک یا دو بیت را بلندتر یا درواقع قویتر تنظیم کنیم. یعنی بر روی یک یا دو بیت تاکید بیشتری میکنیم. اگر دوباره به مثال میزان 4/4 برگردیم، میتوانیم با تاکید بر بیت اول در هر میزان و قویتر کردن آن، ریتم جذابتری داشته باشیم. معمولا بیت اول ریتم در هر میزان موسیقی را با بیت قویِ کیک میسازیم و بیت سوم در هر میزان معمولا با اسنیر. های هتها هم معمولا در هر بیت ظاهر میشوند. باز هم میتوانیم ادامه دهیم. در ریتم زیر که از ترکیب صداهای های هت، کیک و اسنیر تشکلیل شده دقت کنید. کیک در بیت اول و اسنیر در بیت سوم بیت قوی هستند. اما اگر این الگو را برای کل زمان آهنگمان حفظ کنیم، تکراری و کسلکننده خواهد بود. حال چه کاری انجام دهیم؟ سینکوپِیشن برای جذابیت بیشتر ریتم سینکوپیشن (Syncopation) مفهومی در ریتمسازیست که به کمک آن باز هم میتوانیم ریتممان را جذابتر کنیم. سینکوپیشن هیجان بیشتری به ریتم ما اضافه میکند و شنونده را تا انتهای موسیقی جذب خود نگه میدارد. چگونه؟ برای اینکه ریتم آهنگ از حالت یکنواختی خارج شود و برای شنونده قابل پیشبینی و کسلکننده نباشد، جاهای بیتهای قوی و ضعیف را در میزانها جابهجا میکنیم. به چه شکل؟ این بار بر روی بیتهایی که تاکید نداشتیم (بیتهای ضعیف) تاکید میکنیم. در مثال میزان 4/4 که تاکید ما روی بیتهای اول و سوم بود، سادهترین حالت سینکوپیشن تاکید بر بیتهای دوم و چهارم است. Syncopation خود چند حالت متفاوت دارد. سوسپِنشِن (Suspension)، ایوِن نت (Even-Note)، آف بیت (Offbeat) و میسد بیت (Missed Beat)؛ که در آینده آنها را بررسی خواهیم کرد. چگونه یک ریتم ساده بسازیم؟ با دانستن مفاهیم بالا دربارهی ریتم، ساختن آن بسیار ساده خواهد بود. بهخصوص در نرم افزارهای آهنگسازی که با تقسیم میزانها کار ما را راحتتر میکند.