تجهیزات صدابرداری 1
تمام موزیک پرودیوسرها، چه آن ها که تازه وارد این عرصه شده اند و چه آن ها که مدتی در این حرفه مشغول به کار بوده و حتی صاحب استودیوی شخصی هستند، همیشه این سوال را در گوشۀ ذهن خود دارند که قدم بعدی چیست؟ احتمالاً برای شما هم پیش آمده که تصاویر استودیوهای حرفه ای را ببینید و حسرت کار کردن در چنین محیط هایی را بخورید. این حسرت، انگیزه ای می شود برای تکمیل قطعات یک پازل؛ پازلی که قطعاتش، تجهیزات استودیو شماست. در این پست، شما را با ۳۳ قطعۀ از این پازل آشنا می کنیم.
چهار سطح رشد
تمام استودیوها، چهار سطحِ رشد را پشت سر می گذارند:
۱- استودیوی اتاق خوابی (Bedroom Studio)، ابتدایی ترین تجهیزات صدابرداری را در خود جای می دهد. تقریباً تمام افراد، روزی از این اتاق های ساده شروع کرده اند؛
۲- استودیوی اختصاصی خانگی (Dedicated Home Studio)، به صورت اتاقی جدا در منزل برای کارهای صدابرداری است. این اتاق معمولاً آکوستیک و عایق کاری صوتی شده است؛
۳- استودیوی نیمه حرفه ای (Semi-Pro Studio)، می تواند در منزل یا مکانی دیگر قرار داشته باشد. در این استودیو، تجهیزات لازم برای صدابرداری باندهای موسیقی وجود دارد؛
۴- استودیوی حرفه ای (Pro Studio)، در یک مکان تجاری واقع شده و مجهز به آخرین تجهیزات صدابرداری است.
سطح ۱: استودیوی اتاق خوابی
افراد تازه وارد، معمولاً عجول هستند و می خواهند همه چیز را زود یاد بگیرند! اما حقیقت این است که برای شروع به تجهیزات خیلی خفنی ندارید. فکر نکنید که هرچه تعداد وسایل استودیو بیشتر باشد بهتر است؛ اتفاقاً زیاد بودن تعداد تجهیزات برای افراد تازه وارد ممکن است گیج کننده باشد. پس اگر هنوز استودیویی ندارید، خرید وسایل زیر برای ساختن یک استودیوی ساده کفایت می کند.
تجهیزات مورد نیاز برای سطح اول:
- کامپیوتر
- DAW
- کارت صدا
- میکروفون
- هدفون
- اسپیکر مانیتور
- کابل
- پایۀ میکروفون
- پاپ فیلتر
حال بیایید هر یک از این تجهیزات را به صورت جدا بررسی کنیم…
۱- کامپیوتر
با توجه به اینکه، این روزها، بیشترِ کارهای صدابرداری در استودیوهای ضبط، دیجیتال شده است، اولین چیزی که لازم دارید یک کامپیوتر است. در ابتدا، می توانید از کامپیوتری کنونی خود استفاده کنید ولی به هر حال روزی می رسد که نیازمند ارتقای آن می شوید. DAW ها منابع زیادی مصرف می کنند و در هر نسخۀ جدید با پردازش های سنگین تر، مصرف این منابع بیشتر هم می شود؛ به عنوان مثال سیستمی که تا چند سال قبل می توانست اکثر DAW ها را به صورت روان اجرا کند، اکنون در اجرای نسخۀ جدید این نرم افزارها کم می آورد. بهره برداری کامل از تمام امکانات DAW و دستیابی به سرعتی یکنواخت و پایدار، نیازمند سیستمی قوی و مناسب است. نمونۀ یک کامپیوتر خوب اپل مک بوک پرو یا iMac است که هر دو به اندازۀ کافی برای اجرای آخرین نسخۀ DAW ها توانمند هستند.
۲- DAW
دومین عنصر مهم در یک استودیوی ضبط، استفاده از یک DAW مناسب است. DAW یا Digital Audio Workstation ایستگاه کاری شما است. این نرم افزار، تمام کارهای لازم برای رکورد، ویرایش و میکس صدا را در اختیار شما قرار می دهد. DAW، در واقع جایگزین بردهای میکس آنالوگ در عصر قدیم است که با ظاهری دیجیتال و حرفه ای، امکانات بیشتری در اختیار شما قرار می دهند. بسته به میزان بودجه و سبک موسیقی، DAW های مختلفی وجود دارد.
۳- کارت صدا
بعد از انتخاب DAW، نوبت به جزء اساسی دیگر می رسد؛ یعنی کارت صدا. کارت صدا، واسطۀ ارتباط کامپیوتر با دنیای بیرون است؛ هم صداهای بیرون را وارد کامپیوتر می کند و هم صداها را به بیرون از کامپیوتر می فرستد. البته به لطف تکنولوژی، امکانات دیگری نیز مثل تبدیل دیجیتال، پری امپ داخلی میکروفون، DI Box، امپلی فایر داخلی هدفون، مدیریت اسپیکر مانیتورها، در کارت صداهای امروزی قرار گرفته است. در استودیوهای حرفه ای، هر یک از این کارها، توسط تجهیزات اختصاصی و جدا صورت می گیرد که تمام آن ها درون رک قرار می گیرند. با وجود این، در استودیوهای خانگی، به خاطر عدم نیاز یا کمبود بودجه، تمام این کارها را کارت صدا انجام می دهد.
۴- میکروفون
قدیمی ترین آیتم این لیست میکروفون است که حتی قبل از روی کار آمدن استودیوهای ضبط وجود داشته است؛ ولی از آن موقع تاکنون، تغییر زیادی نداشته و حتی بعضی از مدل های قدیمی، همچنان با همان ساختار پیشین، در استودیوهای حرفه ای، مشغول به خدمت است. البته این به آن معنا نیست که میکروفون اهمیت خاصی ندارد؛ اتفاقاً تنوع میکروفون های امروزی بسیار زیاد شده و انتخاب یک مورد مناسب می تواند کار وقت گیری باشد.
۵- هدفون
برخلاف سایر تجهیزات استودیویی، هدفون جزو وسایلی است که بیشتر افراد تجربۀ استفاده از آن را دارند؛ ولی اکثر این تجربیات، در مورد هدفون های رده پایین و بی کیفیت است. برای استودیو، به یک هدفون حرفه ای تر نیاز دارید که صدا را بدون دستکاری و خالص به گوش شما برساند؛ به عنوان مثال، یک هدفون خوب برای شروع کار، بیرداینامیک DT 770 است.
۶- اسپیکر مانیتورینگ
اسپیکرهای معمولی توانایی زیادی در ارائه جزئیات صدا ندارند. این اسپیکرها رنگ صدا را تغییر می دهند، باس مصنوعی به آن اضافه می کنند و خلاصه صدا را به صورت دستکاری شده تحویل می دهند. در استودیوهای ضبط، لازم است صدا به همان صورت که در نرم افزار روی آن کار شده، پخش شود. برای این منظور به دستۀ خاصی از اسپیکرها تحت عنوان مانیتور استودیویی یا اسپیکر مانیتور نیاز دارید. قیمتشان بالاتر از اسپیکرهای معمولی است ولی چاره ای نیست، برای کسی که وارد صنعت صدا و موسیقی شده، داشتن این اسپیکرها ضروری است. این اسپیکرها، فرکانس های صوتی را بدون دستکاری و به صورت کاملاً فلت به گوش شما می رسانند. در استودیوهای حرفه ای از اسپیکر مانیتورهایی استفاده می شود که قیمتی تا 10 برابرِ بهترین اسپیکرهای معمولی دارند؛ ولی برای یک استودیوی ساده و ابتدایی، خرید یک مدل ارزان کفایت می کند.
۷- کابل
در استودیوهای حرفه ای، صدها نوع کابل وجود دارد؛ کابل ها و کانکتورهایی که بعضی از آن ها را شاید برای اولین بار دیده باشید. خبر خوب اینکه، در شروع کار، به سه کابل بیشتر نیاز ندارید: یک کابل XLR برای اتصال میکروفون به کارت صدا و دو کابل XLR دیگر برای اتصال کارت صدا به اسپیکر مانیتورها. البته در صورت خرید مدل های USB به XLR نیازی ندارید و با همان کابل USB کارتان راه می افتد.
۸- پایۀ میکروفون
پایۀ میکروفون یا استند، مانند کابل، انواع و اقسام دارد؛ ولی برای شروع، یکی دو مورد بیشتر لازم نیست. استندها در اندازه ها و اشکال مختلفی وجود دارند که هر یک برای کار خاصی مناسب هستند. خوشبختانه با مبلغ مناسبی می توان یک پایۀ میکروفون خوب خرید.
۹- پاپ فیلتر
پاپ فیلتر، ضرورت چندانی برای استودیوی اتاق خواب ندارد ولی به دلایلی، استفاده از آن برای مبتدی ها توصیه می شود! افراد تازه کار، مهارت زیادی در کنترل صدا و حفظ فاصله درست از میکروفون ندارند و این موضوع اغلب باعث می شود حروفی مثل پ همراه با هوا ضبط شوند. در گفتگوهای معمولی این مشکل به چشم نمی آید؛ ولی وقتی صدا به کامپیوتر منتقل می شود، به طرز وحشتناکی فاجعه را درک می کنید. تمام آن صداهای اضافه به صورت نویزهای پاپ ضبط می شوند و کار شما را در ویرایش و میکس صدا سخت می کنند. پاپ فیلتر، دقیقاً برای مقابله با این پدیده ساخته شده است. این وسیله، با قرار گرفتن در جلوی میکروفون، پاپ های به وجود آمده در صدا را قبل از رسیدن به دیافراگمِ میکروفون پراکنده می کند و اجازۀ ورودشان را نمی دهد.
با خرید این تجهیزات، آمادگی لازم برای ضبط صدا در اتاق خود را خواهید داشت. بسیاری از افراد ماه ها در این سطح باقی می مانند و حتی لزومی نمی بینند تجهیزات خود را ارتقا دهند! بعضی دیگر به سطحی از مهارت رسیده اند که برای پیشرفت بیشتر، نیازمند ارتقاء تجهیزات و رفتن به سطح بعدی هستند. برای این افراد، تجهیزات لازم برای یک استودیوی اختصاصی خانگی را توصیه می کنیم که در ادامه برخواهیم شمرد.
سطح ۲: استودیوی اختصاصی خانگی
بعد از چند ماه کار در یک استودیوی سادۀ اتاق خوابی، متوجه مشکلات آن می شوید. اولاً فضای اتاق بسیار کوچک و دلگیر می شود و کارهایی که ضبط می کنید ساده و عادی به نظر می رسند؛ دلیلش کوچکی، سادگی و خسته کننده بودن فضای اتاق است. اینجاست که به فکر راه اندازی یک استودیو در یک اتاق مجزا می افتید؛ محیطی بزرگ تر که به قوۀ خلاقیت شما کمک کند و البته آکوستیک که کیفیت ضبط را بالا ببرد.
برای راه اندازی یک استودیوی اختصاصی به این ها نیاز دارید:
- میز کار
- صندلی
- بیس ترپ
- پنل آکوستیک
- دیفیوزر
- رفلکشن فیلتر
- پدهای ایزولاتور مانیتور
- پایه برای اسپیکر مانیتورها
هر یک از این اقلام را به صورت جدا بررسی کنیم…
۱- میز کار استودیویی
عملا در مرکز هر استودیوی خانگی، میز کار قرار دارد؛ پس منطقی است که ابتدا میز مناسبی برای استقرار تجهیزات، در اتاق خود قرار دهید. شاید میز کامپیوتر فعلی شما برای این کار مناسب باشد و نیازی به خرید یک میز جدید نباشید. کسی که تازه شروع به کار کرده، ضرورتی ندارد مبلغ زیادی را صرف خرید یا ساخت یک میزِ سفارشی کند.
۲- صندلی استودیویی
صندلی هم مثل میز نباید پول زیادی بابتش بدهید. همینکه استاندارد و راحت باشد، کافی است. فقط زمانی برای خرید میز و صندلی اقدام کنید که میز و صندلی فعلی شما (مخصوصاً صندلی) استاندارد و راحت نباشد. زیبایی و تنوع محیط کار، باید آخرین دلیل برای خرید میز و صندلی باشد؛ چون با پولِ آن می توانید تجهیزات مهم تری برای استودیو بخرید.
۳- بیس ترپ (Bass Traps)
بدون کنترل بازتاب صدا، بعید است ضبط باکیفیتی تجربه کنید. اولین قدم برای تحقق این هدف استفاده از بیس ترپ است. دلیل اینکه بیس ترپ را پیش از هر چیز دیگری معرفی می کنیم، قدرت جذب آن در سراسر طیف فرکانسی است؛ به خصوص فرکانس های پایین که عامل اصلی بروز مشکلات در استودیوی خانگی، علی الخصوص استودیوهای خانگی کوچک است.
۴- پنل آکوستیک
پنل های آکوستیکی، اگرچه توانایی خوبی در جذب فرکانس های پایین ندارند ولی قدرت خوبی در جذب فرکانس های بالا، low-mid و از همه مهم تر، جذب و خنثی کردن امواج ایستاده دارد. مورد آخر از همه مهم تر است چون، عمده مشکل آکوستیکی در اتاق هایی با دیوارهای موازی و فضای خالی است؛ بازتاب صدا در این اتاق ها باعث به وجود آمدن امواج ایستاده و به دنبال آن کاهش کیفیت ضبط صدا می شود. در بیشترِ استودیوهای خانگی با اتاق های مکعبی شکل، امواج ایستاده مسئله ساز هستند و به همین سبب، استفاده از پنل های آکوستیک ضروری است.
۵- دیفیوزر (Diffusers)
آخرین چیزی که باید به اتاق خود اضافه کنید، دیفیوزر است که جزء اساسی استودیوهای حرفه ای است. دیفیوزر بازتاب های طبیعی اتاق را حفظ کرده و در عین حال محیط ساکتی برای ضبط به وجود می آورد. دیفیوزر این کار را با پراکنده ساختن صدا در فضای اتاق انجام می دهد.
۶- رفلکشن فیلتر (Reflection Filters)
اگرچه آکوستیک کردن کاملِ اتاق، ایده آل است ولی به خاطر هزینه های بالا، خیلی از افراد بی خیال آن می شوند. برای این افراد، به عنوان یک راهکار موقت، توصیه می کنیم از رفلکشن فیلتر استفاده کنند. این فیلتر، محوطۀ کوچک آکوستیکی را اطراف میکروفون و تجهیزات ضبط به وجود می آورد و به جای نفوذ ناپذیر کردن کلِ اتاق، صرفاً محوطۀ ضبط را آکوستیک می کند. البته انتظار زیادی نباید از رفلکشن فیلترها داشته باشید؛ با وجودِ این، در شرایط اضطراری، از هیچی بهتر است. رفلکشن فیلتر را برای استودیوی اتاق خواب هم می توانید استفاده کنید؛ به خصوص اگر کارتان فقط ضبط وکال است.
۷- پدهای ایزولاتور مانیتور (Monitor Isolation Pads)
بعد از آکوستیک کردن اتاق، می توانید یک قدم جلوتر بروید و کیفیت صدای اسپیکر مانیتورها را با خرید پدهای ایزولاتور افزایش دهید. اگر دقت کرده باشید، به هنگام پخش صدا، لرزش خفیفی در اسپیکر مانیتور، ایجاد می شود که ناشی از برخورد ارتعاش صدا به میز است. استفاده از پد ایزولاتور یا ایزوله کنندۀ مانیتور، این امکان را به شما می دهد تا صدا را بدون لرزش و بدون تغییر رزونانس، به شکل طبیعی بشنوید. در واقع این پدها، حائلی بین اسپیکر و میز کار بوده و مانع به وجود آمدن لرزش می شوند. در برخی از مدل ها، امکان تغییر محل استقرار و زاویۀ مانیتور نیز وجود دارد.
۸- پایۀ اسپیکر مانیتور
با استفاده از استند یا پایۀ مانیتور، دیگر محدود به میز نیستید؛ می توانید اسپیکر مانیتورها را در فضایی خارج از میز با قابلیت تنظیم ارتفاع، زاویه و فاصله مستقر کنید. استند به شما کمک می کند تا مانیتورها را در نقطۀ مناسبِ گوش قرار دهید. شاید فضای میز، وسعت کافی برای فاصله دادن مانیتورها و تشکیل مثلث طلایی نداشته باشند.
با خرید وسایل بالا می توانید یک استودیوی اختصاصی خانگی داشته باشید. اگر هدفتان از استودیو، کار انفرادی است احتمالاً این تمام چیزی است که نیاز دارید ولی اگر روزی خواستید ضبط چند نفره انجام دهید و احیاناً کسب درآمدی هم داشته باشید، مهاجرت به یک استودیوی نیمه حرفه ای، منطقی به نظر می رسد. برای راه اندازی چنین استودیویی، ادامه مطلب را بخوانید.
