آشنایی با ساز کوزه
همانطور که میدانید ساز ها انواع متفاوتی دارند و با توجه به نوع نواختن آن در دسته بندی های مختلف قرار می گیرند. ساز کوزه نیز یکی از ساز های کوبه ای محسوب می شوند که در ادامه این مطلب به آن پرداخته شده است.
کوزه یا اودو درام نوعی ساز کوبه‌ای است، که از سفال یا سرامیک ساخته می‌شود. این ساز با الگو گرفتن از ساز آفریقایی Udu که اصالتاً سازی نیجریه‌ای است ساخته شده‌است.
کوزه، سازی است خود صدا و عموما از جنس سفال که با ضربه مستقیم انگشتان دست نواخته می شود. این ساز با شکل‌ها و شیوه‌های نواختن گوناگون در استان‌های جنوبی و جنوب شرقی ایران دیده می شود.
بر خلاف تصور، کوزه با وجود سادگی ساختمان دارای صدادهی و توانایی‌های بسیار بالایی در اجرای قطعات و ریتم‌های مختلف است. نمونه هایی دیگری از این ساز در فرهنگ آفریقا به خصوص کشور نیجریه موجود است که با نام اودو شناخته می شود .
معنای لغوی اودو
اودو در لغت به معنای ظرف سفالین است و همانند کوزه ایرانی در گذشته کاربرد غیر موسیقیایی داشته است و به مرور زمان وارد مناسک خاص موسیقیایی شده است.
این ساز که در فرهنگ آفریقایی دارای بار معنوی و اعتقادی نیز هست، شکل ظاهری آن با همتای ایرانی اش کمی متفاوت است و عموما حفره ای در کنار بدنه دارد.
گاتام
امروزه اودو های دارای پوست نیز به تولید رسیده اند و در موسیقی استفاده از آنها بسیار رایج است. نوع دیگری از کوزه با نام گاتام در جنوب هندوستان موجود است.
گاتام که سازی باستانی در هند به حساب می آید، از اودو و جله بزرگتر است و عموما بدون پوست یا حفره ای در بدنه می باشد. این ساز دارای تکنیک های پیچیده و زیباست که سورنوریته ی آنرا متفاوت می نماید.ساز های دیگری از این خانواده با اسامی گوناگون موجود است ولی به طور گسترده این سه نوع کوزه بیشتر مورد توجه قرار گرفته اند.
از نوازندگان مطرح این ساز می توان به استاد فربد یدالهی و استاد بهنام سامانی اشاره کرد.
